Drupal 11 - innowacje, kluczowe funkcje i plan rozwoju na przyszłość

W 2024 roku swoją premierę miał Drupal 11, najnowsza wersja popularnego systemu zarządzania treścią. Nowa edycja przyniosła istotne zmiany, jak intuicyjny interfejs administracyjny i gotowe zestawy konfiguracji (Recipes). Dzięki automatycznym aktualizacjom system stał się także bezpieczniejszy i łatwiejszy w utrzymaniu. W tym artykule dowiesz się, dlaczego warto wybrać Drupala 11 lub zaktualizować do niego swoją obecną stronę.

W tym artykule:

• Data premiery Drupala 11
• Nowe funkcje w Drupalu 11
• Drupal CMS
• Drupal 10 vs 11
• Instalacja i pierwsze kroki – Drupal CMS, Droopler, Open Intranet
• Drupal 11 - podsumowanie

Data premiery Drupala 11

Drupal 11 jest najnowszą wersją jednego z najpopularniejszych systemów zarządzania treścią, która została wydana 2 sierpnia 2024 roku. Wyczekiwana przez społeczność Drupala, "jedenastka" wniosła wiele zmian w porównaniu z wersją 10, wprowadzając nową erę w rozwoju tego CMS-a.

Wersja 11.0.0 była jednak dopiero początkiem. Już 16 grudnia 2024 roku została wydana pierwsza wersja funkcjonalna - Drupal 11.1.0, która przyniosła znaczące usprawnienia w systemie Recipes, wsparcie dla hooków napisanych jako klasy oraz zwiększoną elastyczność modułu Workspaces.

Nowy cykl wydawniczy

Drupal 11 wprowadza nowy, bardziej przewidywalny cykl wydawniczy. Plan zakłada wydawanie nowej głównej wersji Drupala co dwa lata, przy czym każda główna wersja otrzymuje aktywne wsparcie przez około dwa lata, a następnie wsparcie techniczne i bezpieczeństwo przez kolejne dwa lata. To oznacza znacznie dłuższe okresy wsparcia niż w przypadku wcześniejszych wersji.

Drupal 10 będzie wspierany do momentu wydania Drupala 12, planowanego na drugą połowę 2026 roku. Wsparcie dla Drupala 10 zakończy się 9 grudnia 2026 roku, co daje użytkownikom ponad dwa lata na przygotowanie się do migracji.

Nowe funkcje w Drupalu 11

Drupal 11 wprowadza wiele nowości, które czynią go coraz lepszym narzędziem do budowy stron internetowych. Zmiany te widocznie wpływają na poprawę bezpieczeństwa, wydajności i wygody użytkowania systemu CMS. Dowiedzmy się o nich więcej.

Drupal Recipes

Przepisy to gotowe tematyczne paczki modułów i ustawień, które możesz zainstalować za pomocą jednej komendy na swojej stronie. To świetne rozwiązanie, które może okazać się niezwykle przydatne zarówno w trakcie tworzenia nowej witryny, jak i podczas rozwoju istniejącej. Recipes w Drupalu można dodawać w dowolnym momencie cyklu życia serwisu.

Dzięki przepisom programiści nie tylko są w stanie dużo szybciej dostarczyć wymaganą funkcjonalność (np. zaawansowane narzędzia do SEO lub wsparcie dla wielojęzyczności), ale także będą mieć pewność, że wszystko zostanie poprawnie skonfigurowane i przygotowane do użytku.

Takie przepisy możesz tworzyć samodzielnie zgodnie z aktualnymi potrzebami lub korzystać z gotowych konfiguracji publikowanych np. na Drupal.org. Zespół Droptica również regularnie pracuje nad recipes, aby usprawniać tworzenie nowych funkcjonalności. Przepisy możesz znaleźć na naszym profilu na GitHub.

Nowości wprowadzone w Drupalu 11.1.0 (16 grudnia 2024):

• możliwość przyjmowania danych od użytkowników w przepisach (np. klucze API do integracji z zewnętrznymi usługami),
• akcje konfiguracyjne: dodawanie nowych bloków, włączanie kreatora układów dla typów zawartości czy klonowanie konfiguracji.

Nowości od 16 grudnia 2024 do Drupala 11.2:

• W Drupalu 11.2 (wydananym 19 czerwca 2025) wprowadzono domyślne rozpakowywanie Recipes — to znaczy, że zależności przepisów nie blokują instalacji i są automatycznie rozpakowywane.
• Ponadto wersja 11.2 przyniosła usprawnienia w zakresie wydajności instalacji, co wpływa także na stosowanie Recipes — instalacje modułów i konfiguracji są teraz 3–4 razy szybsze niż w wersji 11.1.
• Dalsza integracja z JSON Schema dla encji, OOP hooki i inne usprawnienia Core poprawiają też rozwój Recipes jako części całego ekosystemu Drupala 11.

Drupal Workspaces

Drupal Workspaces to świetna funkcjonalność dla większych projektów, która weszła w skład stabilnej wersji rdzenia Drupala 11. “Przestrzeń robocza”, czyli workspace, to swego rodzaju kopia produkcyjnej strony internetowej. Takie przestrzenie działają niezależnie od głównej strony. Dzięki temu workspace może być edytowany i testowany bez wpływu na to, co jest przedstawiane na realnej wersji witryny, widocznej dla użytkowników końcowych.

Źródło: Drupal.org

Po zaaplikowaniu wszystkich zmian i upewnieniu się, że efekt finalny odpowiada oczekiwaniom, “przestrzenie robocze” mogą być wdrażane na główną wersję strony. Dzięki temu przeprowadzanie aktualizacji treści staje się łatwiejsze do kontrolowania.

Warto zauważyć, że w wersji 11.1.0 Drupala interfejs użytkownika modułu Workspaces został przeniesiony do osobnego modułu o nazwie Workspaces UI. To ulepszenie zwiększa modularność systemu i daje użytkownikom większą elastyczność w zarządzaniu środowiskami testowymi.

Single Directory Components (SDC)

Kolejną wartościową funkcjonalnością w Drupalu 11 są Single Directory Components (SDC). Jest to nowy system komponentów UI, który pozwala programistom frontendu trzymać wszystkie pliki jednego komponentu w jednym katalogu. Na przykład, jeśli tworzymy własny komponent „kafelek z artykułem", możemy umieścić w jednym folderze jego szablon Twig, plik CSS, JavaScript oraz definicję konfiguracji. Ułatwia to znacząco organizację projektu i ponowne wykorzystanie komponentów – taki folder można łatwo przenieść między projektami.

SDC to stabilna funkcja w Drupal 11, wspierająca podejście component-driven development. Deweloperzy zyskują bardziej przejrzystą strukturę plików i możliwość pracy nad komponentem w izolacji, co redukuje ryzyko błędów. 

Project Browser

Project Browser to nowa funkcjonalność w rdzeniu Drupala 11, która upraszcza instalację i zarządzanie modułami, motywami oraz gotowymi konfiguracjami. Dzięki temu narzędziu użytkownicy mogą przeglądać dostępne rozszerzenia bezpośrednio z poziomu interfejsu administracyjnego, bez konieczności używania Composera lub innych narzędzi wiersza poleceń.

Wbudowany w Project Browser intuicyjny interfejs umożliwia łatwe filtrowanie, wyszukiwanie oraz instalowanie wybranych projektów. Moduł ten nie tylko oszczędza czas, ale także zmniejsza barierę wejścia dla nowych użytkowników Drupala, którzy niekoniecznie są biegli technicznie.

Źródło: Drupal.org

Od wersji Drupal 11.1.0 Project Browser zyskał dodatkowe ulepszenia, w tym bardziej precyzyjne filtrowanie modułów, ulepszony system rekomendacji oraz lepszą integrację z Drupal Recipes, co pozwala jeszcze szybciej wdrażać kompletne zestawy funkcjonalności.

Automatic Updates

Automatic Updates to jedna z kluczowych nowości w Drupalu 11, znacznie zwiększająca wygodę zarządzania stroną oraz poziom bezpieczeństwa witryny. Dzięki tej funkcjonalności system samodzielnie instaluje poprawki bezpieczeństwa oraz inne istotne aktualizacje rdzenia Drupala bez konieczności ręcznej interwencji administratora.

Automatyczne aktualizacje umożliwiają szybsze reagowanie na zagrożenia oraz zapewniają ciągłość działania strony bez przerw spowodowanych manualnymi aktualizacjami. Dodatkowo, od wersji Drupal 11.1.0 wprowadzono możliwość automatycznych aktualizacji nie tylko rdzenia, ale również wybranych modułów oraz komponentów dodatkowych, co jeszcze bardziej upraszcza zarządzanie systemem i zmniejsza obciążenie zespołu administracyjnego.

Experience Builder

Experience Builder (XB) jest nowatorską inicjatywą, która ma zrewolucjonizować sposób tworzenia stron w Drupalu poprzez intuicyjny edytor typu „no-code”. XB pozwala użytkownikom bez doświadczenia programistycznego budować i stylizować witryny bezpośrednio w przeglądarce, podobnie jak popularne narzędzia typu Wix czy Squarespace. W przeciwieństwie do wcześniejszego narzędzia Layout Builder, Experience Builder umożliwia nie tylko układanie treści, ale także pełną kontrolę wizualną nad komponentami strony – od layoutów po stylowanie elementów, takich jak kolory, czcionki i efekty wizualne. Aby lepiej zrozumieć możliwości Experience Buildera, warto obejrzeć demo z początku roku, które pokazuje testową wersję tego narzędzia w akcji.

Edycja wyglądu komponentu w Experience Builderze. Źródło: Drupal Experience Builder - Part 1

Co ważne, Experience Builder nie jest tylko prostym page builderem. W zamierzeniu ma on zintegrować zalety Drupala, takie jak strukturyzowane dane, system uprawnień i wielokrotne wykorzystanie komponentów, z wygodą graficznego edytora. Dries Buytaert (twórca Drupala) zapowiedział, że celem jest skonsolidowanie dotychczasowych rozwiązań (Paragraphs, Layout Builder, itp.) w jedno spójne narzędzie. Dzięki temu skończy się fragmentacja – obecnie w Drupalu jest wiele sposobów budowania treści, co bywa mylące. Experience Builder ma stać się jednolitym, intuicyjnym środowiskiem, w którym powstaną zarówno strony landingowe, jak i szablony podstron, a nawet elementy motywu.

Aktualnie moduł ten jest dostępny jako wersja alpha (0.7.0-alpha1, lipiec 2025) i jest aktywnie rozwijany. Stabilna wersja Experience Buildera (1.0) przewidywana jest na jesień 2025 roku.

Ulepszenia interfejsu menu nawigacyjnego

Ulepszenia interfejsu menu nawigacyjnego w Drupalu 11 to jedno z istotnych ulepszeń zorientowanych na wygodę użytkowników i redaktorów. Nowy moduł Navigation — wprowadzony jako eksperymentalny — przynosi pionowe, rozszerzalne menu boczne po lewej stronie panelu administratora. Menu to można spersonalizować: tworzyć własne bloki nawigacyjne i przebudowywać układ z poziomu interfejsu przy użyciu Layout Buildera, co daje większą kontrolę nad strukturą ekranów administracyjnych. Submenu rozwijają się w pełnowysokościowych panelach bocznych, a na urządzeniach mobilnych menu renderowane jest jako nakładka oraz automatycznie dostosowuje się do wielkości ekranu. 

Źródło: Drupal.org

Access Policy API

Access Policy API to jedno z najważniejszych ulepszeń w Drupal 11, które wprowadza podejście oparte na politykach (Policy-Based Access Control, PBAC), zamiast tradycyjnego modelu tylko opartego o role (RBAC). Dzięki temu deweloperzy mogą definiować złożone zasady dostępu za pomocą serwisów — tworząc logikę całkowicie dowolnie dopasowaną do potrzeb projektu.

Od teraz dostęp nie musi zależeć wyłącznie od roli użytkownika. Możesz tworzyć polityki warunkowe: np. ograniczać dostęp w zależności od aktualnego URL-a, pory dnia, wartości pól użytkownika, domeny, czy jakiegokolwiek innego warunku środowiskowego.

Jak to działa?

Cały proces działania Access Policy API składa się z dwóch prostych etapów. W pierwszym etapie (build) system zbiera i ustala reguły dostępu z poszczególnych polityk. W drugim, opcjonalnym etapie (alter), możliwe są dodatkowe zmiany, które mogą ograniczyć lub zmodyfikować wcześniej nadane uprawnienia. Ostateczny wynik jest następnie zapisywany i buforowany w pamięci, co przyspiesza późniejsze sprawdzanie uprawnień. Polityki są tworzone jako serwisy, dzięki czemu można je łatwo włączać, wyłączać lub dostosowywać według potrzeb projektu.

Poprawiona wydajność systemu

Drupal 11 przynosi też poprawę w wydajności dla strony internetowej. Przy okazji nowej wersji pojawiają się między innymi takie ulepszenia jak: zoptymalizowane kwerendy do bazy danych, wydajniejsze cache’owanie czy optymalizacja użycia plików JS i CSS. Istotne jest także podniesienie minimalnej wymaganej wersji PHP do 8.3 (wersja 11.1.0 wprowadza pełne wsparcie dla PHP 8.4). To wszystko składa się na fakt, że witryny stojące na najnowszej wersji Drupala będą działały płynniej i szybciej.

W Drupalu 11.1.0 pojawiła się także możliwość korzystania z buforowania renderowania dla formularzy. To usprawnienie znacząco poprawia prędkość ładowania stron, szczególnie w przypadku witryn o dużym ruchu.

Moduł AI

Moduł AI to odpowiedź Drupala na trendy w obszarze sztucznej inteligencji. Umożliwia on integrację z popularnymi systemami LLM (Large Language Models) takimi jak OpenAI GPT, Anthropic Claude, Google Gemini czy lokalnymi modelami przez Ollama. Moduł działa jako ujednolicona warstwa abstrakcji – można łatwo przełączać się między różnymi dostawcami AI bez zmiany konfiguracji witryny.

Najważniejsze zastosowania modułu AI w Drupalu 11 to automatyczne generowanie treści – tytuły artykułów, streszczenia, tagi SEO oraz teksty alternatywne dla obrazów. Moduł AI CKEditor integruje sztuczną inteligencję bezpośrednio z edytorem treści, oferując podpowiedzi i usprawnienia w czasie rzeczywistym. AI Search wprowadza semantyczne wyszukiwanie wykorzystujące embeddingi wektorowe i techniki RAG (Retrieval Augmented Generation) dla lepszych rezultatów wyszukiwania.

Ekosystem modułów AI obejmuje również AI SEO Analyzer (analiza i optymalizacja SEO), AI Translate (tłumaczenia kontekstowe), AI Automators (automatyzacja wypełniania pól), AI Agents (autonomiczne agenty do zarządzania konfiguracją) oraz specjalistyczne narzędzia jak generowanie dokumentacji README czy moderacja treści. Moduł wspiera także lokalne wdrożenia AI dla organizacji wymagających pełnej kontroli nad danymi, zapewniając elastyczność w wyborze między chmurą a instalacjami on-premises.

Drupal 11 - motywy

Drupal 11 wprowadził istotne zmiany również w obszarze motywów. Domyślny motyw administracyjny Claro został znacząco ulepszony, oferując jeszcze bardziej przejrzysty, spójny i dostępny interfejs użytkownika. Jednak pod koniec tego roku motyw Claro ma zostać zastąpiony przez popularny motyw administracyjny Gin, który oferuje nowocześniejszy wygląd, jeszcze większą przejrzystość oraz lepszą ergonomię.

Źródło: Drupal.org

Natomiast motyw frontendowy Olivero doczekał się dalszej optymalizacji, szczególnie pod kątem szybkości ładowania, dostępności i wsparcia dla nowoczesnych standardów internetowych. Dzięki tym zmianom motywy w Drupalu 11 zapewniają użytkownikom i twórcom stron lepsze doświadczenia wizualne oraz większą elastyczność przy tworzeniu indywidualnych projektów.

Drupal CMS

Drupal CMS jest nową, oficjalną dystrybucją Drupala 11, wydaną 15 stycznia 2025, będąca zwieńczeniem inicjatywy znanej wcześniej jako Starshot. Jej celem jest maksymalne uproszczenie obsługi i zarządzania stronami internetowymi, szczególnie dla osób nietechnicznych. Drupal CMS łączy w sobie najbardziej innowacyjne rozwiązania, takie jak Experience Builder, Project Browser oraz Recipes, tworząc spójny, intuicyjny system do szybkiego tworzenia i edycji treści.

Drupal CMS wyróżnia się zestawem rozbudowanych narzędzi do personalizacji wyglądu stron, zarządzania zawartością oraz integracji z usługami zewnętrznymi. Dzięki Recipes użytkownicy mogą łatwo wdrożyć tematyczne zestawy modułów, a Experience Builder pozwala na intuicyjne projektowanie treści metodą „przeciągnij i upuść”. Project Browser z kolei znacząco upraszcza zarządzanie rozszerzeniami. Całość uzupełnia ulepszony system nawigacji i bardziej elastyczny mechanizm polityk dostępu (Access Policy API), dzięki czemu Drupal CMS staje się kompleksowym rozwiązaniem zarówno dla początkujących, jak i zaawansowanych użytkowników.

Drupal 10 vs 11

Nowa wersja Drupala niesie ze sobą wiele nowych funkcjonalności. Czym więc różni się od Drupala 10?

• Część modułów została usunięta z rdzenia Drupala, żeby ułatwić jego utrzymanie. Moduły te są wciąż możliwe do zainstalowania. Są to:
  • Actions UI,
  • Book,
  • Tracker,
  • Forum,
  • Statistics,
  • Tour.
• Wymagania systemowe Drupala zostały podniesione:
  • PHP 8.3,
  • Composer 2.7.7,
  • jQuery  4,
  • Symfony 7.
• Ulepszone Admin UI
• Bardziej intuicyjna moderacja treści

Poprawiono także wydajność, optymalizację pod kątem wyszukiwarek i dostępność, dzięki czemu korzystanie z Drupala stało się przyjemniejsze i bardziej efektywne.

Instalacja i pierwsze kroki – Drupal CMS, Droopler, Open Intranet

Skoro wiemy już, co oferuje Drupal 11, warto odpowiedzieć na pytanie: jak go wypróbować we własnym zakresie? Na szczęście istnieje kilka prostych sposobów na postawienie lokalnej instancji Drupala 11 oraz gotowych dystrybucji opartych na Drupalu 11, które demonstrują jego możliwości. Poniżej przedstawiamy instrukcje uruchomienia najciekawszych opcji. Zakładamy, że na potrzeby lokalnych testów użyjesz narzędzia DDEV (popularne środowisko do szybkiego stawiania lokalnych serwerów dla Drupala).

Drupal CMS lokalnie

Drupal CMS to wspomniana wcześniej nowa dystrybucja (profil instalacyjny) Drupala. Celem tego systemu jest ułatwienie startu, dzięki prostszemu instalatorowi czy prekonfigurowanym funkcjom dla typowych zastosowań (np. strona firmowa, blog, landing page).

Aby zainstalować Drupal CMS 1.2.0 lokalnie za pomocą DDEV, wykonaj w terminalu poniższe kroki:

git clone [email protected]:project/cms.git drupalcms
cd drupalcms
git checkout 1.2.0
ddev config --project-type=drupal11 --docroot=web
ddev start
ddev composer install
ddev launch

Powyższe polecenia sklonują kod Drupal CMS z repozytorium drupal.org, przełączą się na wersję 1.2.0, skonfigurują projekt dla DDEV (typ drupal11), uruchomią kontener i zainstalują zależności Composera. ddev launch powinno otworzyć przeglądarkę z kreatorem instalacji Drupal CMS – wystarczy przejść przez kilka kroków instalatora (ustawienie nazwy witryny, konta administratora itp.). Po chwili otrzymasz działającą stronę opartą o Drupal 11, z przykładową zawartością i wszystkimi nowościami gotowymi do testowania.

Open Intranet lokalnie

Open Intranet to gotowe rozwiązanie intranetowe oparte na Drupalu, rozwijane przez firmę Droptica. Jest to dystrybucja Drupala 10/11 zawierająca m.in. bazę wiedzy, zarządzanie dokumentami i aktualności firmowe – wszystko, co potrzebne do stworzenia wewnętrznego portalu firmowego lub platformy dla społeczności. Open Intranet pokazuje możliwości Drupala jako podstawy zaawansowanego intranetu.

Aby uruchomić Open Intranet lokalnie, możesz skorzystać z dołączonego skryptu instalacyjnego. Wykonaj następujące polecenia:

git clone https://git.drupalcode.org/project/openintranet.git openintranet
cd openintranet
./launch-intranet.sh

Skrypt launch-intranet.sh automatycznie pobierze potrzebne zależności, uruchomi kontenery (na bazie DDEV) i zainstaluje profil Open Intranet. Po zakończeniu powinien pojawić się komunikat z adresem, pod którym intranet jest dostępny (np. https://openintranet.ddev.site). To świetny sposób, aby na żywo przeklikać możliwości Drupala 11 w scenariuszu intranetowym, bez potrzeby ręcznej konfiguracji wszystkiego od zera.

Droopler lokalnie

Droopler to kolejna dystrybucja Drupala (utrzymywana przez Droptica), która służy jako kreator stron korporacyjnych i marketingowych. Droopler zawiera zestaw gotowych komponentów wizualnych (tzw. Paragraphs) do budowy stron firmowych, landing page'y, ofert produktowych itp. Droopler ma wbudowane wszystkie najważniejsze funkcje związane z SEO. Dzięki Drooplerowi można w kilka chwil stworzyć nowoczesną stronę www – to coś w rodzaju „starter kita" na Drupalu, z gotowym motywem graficznym i przykładową treścią. Droopler oparty jest na Drupalu (aktualnie w wersji 10/11), co oznacza, że pod maską ma cały potencjał Drupal Core, ale na starcie dostajemy już konfigurację przyspieszającą uruchomienie typowej strony biznesowej.

Aby zainstalować Drooplera lokalnie, wykonaj w terminalu:

git clone https://git.drupalcode.org/project/droopler.git droopler
cd droopler
./launch-droopler-cms.sh

Skrypt launch-droopler-cms.sh analogicznie do poprzedniego przypadku zadba o utworzenie środowiska i instalację Drooplera. Po zakończeniu otwórz adres lokalny (np. https://droopler.ddev.site) – ujrzysz działającą stronę opartą o Drooplera. Zaloguj się do panelu admina (standardowo poprzez /user/login), aby eksplorować przygotowane komponenty i ustawienia. Droopler demonstruje jak Drupal 11 (oraz Paragraphs) mogą być wykorzystane do zbudowania elastycznego kreatora stron dla redaktorów. Możesz dodawać podstrony, sekcje, banery, galerie – wszystko przez przyjazny interfejs.

Drupal 11 - podsumowanie

Drupal 11 to znaczący krok naprzód w ewolucji jednego z najbardziej cenionych systemów zarządzania treścią. Przyniósł on szereg istotnych nowości, które znacząco poprawiają doświadczenie użytkowników, wydajność oraz bezpieczeństwo stron internetowych. Dzięki takim funkcjonalnościom jak automatyczne aktualizacje, Experience Builder, Project Browser czy ulepszone interfejsy administracyjne, Drupal 11 stał się bardziej przyjazny zarówno dla osób nietechnicznych, jak i zaawansowanych użytkowników.

Ważnym elementem Drupala 11 jest również nowa dystrybucja – Drupal CMS, której celem jest stworzenie intuicyjnego środowiska do budowania i zarządzania witrynami bez konieczności angażowania zespołów programistycznych przy każdej drobnej modyfikacji. Inicjatywa ta znacząco zmniejsza barierę wejścia dla nowych użytkowników, jednocześnie zapewniając zaawansowane możliwości personalizacji dla profesjonalistów.

Wsparcie Drupala 10 ma zakończyć się planowo w 2026 roku. Już teraz zaplanuj aktualizację swojej strony do nowej wersji. Nasz zespół programistów Drupala pomoże Ci sprawnie przejść przez proces aktualizacji do Drupala 11.

***

Aktualizacja artykułu z 19.12.2024