Drupal 7 vs Drupal 11 – jak zmienił się ten system i jego funkcjonalności?
Drupal 7 został wydany w roku 2011 i przez lata był fundamentem wielu stron internetowych. Jednak w świecie technologii 14 lat to niemal wieczność – przez ten czas Drupal przeszedł ogromną ewolucję. Dziś najnowsza wersja, Drupal 11, to nowoczesny system oparty na aktualnych standardach programistycznych i oferujący funkcje, o jakich dawniej można było tylko pomarzyć. W tym artykule przyjrzymy się kluczowym różnicom między Drupalem 7 a Drupalem 11. Jeśli ostatnio pracowałeś z Drupalem lata temu (np. przy wersji 6 lub 7), przygotuj się na efekt „wow" – Drupal 11 to zupełnie nowa jakość.
W tym artykule:
- Drupal 7 – informacje ogólne
- Drupal 11 – informacje ogólne
- Drupal 7 a Drupal 11 - porównanie
- Drupal 7 vs Drupal 11 - podsumowanie
Drupal 7 – informacje ogólne
Drupal 7, wydany oficjalnie 5 stycznia 2011 roku, był jednym z najpopularniejszych systemów zarządzania treścią (CMS) przez ponad dekadę. Charakteryzował się prostą, proceduralną architekturą opartą na języku PHP, bez wyraźnego podziału na nowoczesne komponenty obiektowe, które dziś są standardem. Mimo to Drupala 7 ceniono za ogromną elastyczność oraz rozbudowany ekosystem modułów, pozwalający na tworzenie zaawansowanych, skalowalnych stron i aplikacji webowych.
Z punktu widzenia dewelopera, Drupal 7 oferował podejście proceduralne – kod był pisany głównie jako zestaw funkcji PHP, a cała logika aplikacji skupiała się w hakach (hooks), które umożliwiały wstrzykiwanie dodatkowego kodu w różne punkty cyklu życia strony. Chociaż to podejście dawało dużą swobodę, często prowadziło do mniej przewidywalnego i trudniejszego w utrzymaniu kodu. Drupal 7 korzystał również z klasycznych szablonów PHP do generowania HTML, co wymagało od twórców motywów znajomości wewnętrznych struktur danych systemu.
Z perspektywy użytkownika Drupal 7 był stosunkowo ubogi zaraz po instalacji. Nie posiadał domyślnego edytora WYSIWYG ani intuicyjnego zarządzania mediami, co zmuszało administratorów do ręcznej konfiguracji podstawowych funkcji edycyjnych za pomocą dodatkowych modułów. Interfejs administracyjny (oparty głównie o motyw Seven) był poziomy, skomplikowany i nieprzystosowany do urządzeń mobilnych.
Mimo tych ograniczeń Drupal 7 zyskał ogromną popularność dzięki swojej stabilności, bogactwu dodatków (moduły contrib) oraz aktywnej społeczności. Stał się podstawą milionów stron na całym świecie – od prostych witryn firmowych po rozbudowane portale i aplikacje enterprise. Jego długi cykl życia (do stycznia 2025) świadczy o wyjątkowej trwałości i znaczeniu tej wersji w historii projektu Drupal.
Drupal 11 – informacje ogólne
Drupal 11, wydany 2 sierpnia 2024, wyróżnia się dojrzałością technologiczną, wysoką wydajnością i bezpieczeństwem, a także znacznie lepszym doświadczeniem użytkownika, zarówno dla administratorów, jak i redaktorów treści.
Z punktu widzenia architektury Drupal 11 bazuje na najnowszych technologiach: wykorzystuje Symfony 7.3.0, wymaga PHP 8.3, a jego szablony opierają się na wygodnym i bezpiecznym silniku Twig. To wszystko zapewnia programistom stabilne środowisko do tworzenia czytelnego, zgodnego ze standardami kodu, który jest prostszy w utrzymaniu i rozwijaniu.
Drupal 11 to również znaczące zmiany w interfejsie administracyjnym – system przeszedł pełną modernizację, wprowadzając bardziej intuicyjny, responsywny panel zarządzania treścią i konfiguracją. W efekcie nawet osoby bez doświadczenia technicznego mogą komfortowo zarządzać stroną.
Drupal 7 a Drupal 11 - porównanie
Drupal 7 i Drupal 11 to dwa zupełnie różne światy – choć oba systemy dzieli zaledwie kilkanaście lat, różnice między nimi są fundamentalne. Najnowsza wersja przynosi nie tylko nowoczesną architekturę, ale również szereg funkcji, które dawniej były dostępne jedynie poprzez złożoną konfigurację dodatkowych modułów. Sprawdźmy, jak dokładnie zmienił się Drupal przez ostatnie lata i co oferuje obecnie ten popularny CMS.
Technologia i architektura
Przesiadka z Drupala 7 na 11 to skok o kilka generacji pod względem technologii. Począwszy od Drupala 8, rdzeń systemu został przebudowany na frameworku Symfony, co oznacza przejście z podejścia proceduralnego na nowoczesne programowanie obiektowe. Drupal 11 używa komponentów Symfony w wersji 7.3.0, co zapewnia najnowsze ulepszenia wydajności i bezpieczeństwa. Dzięki temu Drupal zyskał bardziej solidną i bezpieczną architekturę, a także wprowadził szablony Twig zamiast starszych szablonów PHP do generowania HTML. Dla deweloperów oznacza to pisanie modułów i motywów w sposób zgodny ze standardami PHP, łatwiejsze testowanie i utrzymanie kodu.
Wydajność
Różnica w wydajności jest również odczuwalna. Drupal 11 jest zauważalnie szybszy od wersji 7 dzięki ulepszonemu systemowi cache'owania strony i fragmentów treści. Autorzy systemu wprowadzili wydajniejsze mechanizmy buforowania z wykorzystaniem tzw. cache tagów i pre-renderingu, co redukuje obciążenie serwera i przyspiesza generowanie stron. Usprawnili także zapytania do bazy danych oraz optymalizację ładowania skryptów JS i CSS, aby zapewnić płynne działanie nawet przy dużym ruchu. Drupal 11 korzysta z najnowszych wersji platformy – wymagany jest PHP 8.3 i Symfony 7 – co samo w sobie przynosi zastrzyk wydajności i bezpieczeństwa. Warto wspomnieć, że zgodnie z testami wydajności PHP, nowsze wersje PHP oferują znacząco lepszą wydajność względem starszych wersji używanych przez Drupala 7.
Bezpieczeństwo
Drupal 7 osiągnął koniec wsparcia (EOL) 5 stycznia 2025, co oznacza brak oficjalnych aktualizacji zabezpieczeń po tej dacie. Strony pozostające na Drupalu 7 są podatne na nowe luki bezpieczeństwa. Tymczasem Drupal 11 otrzymuje regularne aktualizacje i łatki. Co więcej autorzy oprogramowania wprowadzili nowe funkcje chroniące witryny: automatyczne aktualizacje modułów i rdzenia (dostępne w nadchodzących wydaniach 11.x) oraz silniejsze mechanizmy szyfrowania haseł i danych.
Programiści poprawili również kontrolę dostępu – Drupal 11 udostępnia bardziej elastyczne API do zarządzania uprawnieniami, pozwalając na precyzyjniejsze definiowanie kto co może robić w serwisie. Dzięki temu można lepiej zabezpieczyć wrażliwe dane i spełniać wymogi np. RODO.
Interfejs administracyjny i UX
Jedną z najbardziej widocznych zmian w Drupalu 11 (względem Drupala 7) jest nowoczesny interfejs administracyjny. Panel administratora Drupala 7 uchodzi dziś za przestarzały – opierał się na poziomym menu z wieloma zakładkami i wymagał licznych kliknięć, często otwierając podstrony w uciążliwym overlay (nakładce). W Drupalu 7 brakowało również responsywności na backendzie – korzystanie z panelu na urządzeniach mobilnych było trudne lub niemożliwe.
Porównanie interfejsu administracyjnego: po lewej Drupal 7 (motyw Seven), po prawej Drupal 10/11 (motyw Claro). Nowy panel administracyjny jest przejrzysty, responsywny i przyjazny dla użytkownika. Źródło: Drupal.org
Drupal 11 prezentuje zupełnie nowe podejście do UX administratora. Już w Drupal 10 wprowadzono nowy domyślny motyw administracyjny Claro, który w Drupal 11 jest dalej usprawniany. Claro oferuje czysty, przejrzysty design z logicznie pogrupowanymi opcjami i czytelnymi etykietami. Poprawiono kontrast kolorów, typografię i układ elementów, co przekłada się na lepszą dostępność dla użytkowników (spełnienie standardów WCAG). Panel jest w pełni responsywny, więc można zarządzać stroną wygodnie także na tabletach czy smartfonach.
Warto także wspomnieć o kolejnej ważnej zmianie w obszarze UX. Zgodnie z oficjalnym komunikatem, Drupal Core przyjmie motyw administracyjny Gin w celu zastąpienia Claro, co oznacza jeszcze bardziej nowoczesny i funkcjonalny interfejs administracyjny w przyszłych wersjach.
Źródło: Drupal.org
Drupal 11 eksperymentuje z nową nawigacją boczną. W opcjach motywu administracyjnego można włączyć pionowe menu administracyjne z lewej strony (New Drupal Navigation), które zastępuje tradycyjny pasek na górze strony. Taki układ przypomina nowoczesne aplikacje webowe i pozwala na szybki dostęp do sekcji administracyjnych z poziomu bocznego panelu. Choć ta funkcja w wersji 11.0 jest opcjonalna i jeszcze eksperymentalna, wskazuje kierunek rozwoju interfejsu – Drupal stawia na wygodę i współczesny wygląd panelu administracyjnego. Planowane są dalsze ulepszenia, np. dynamiczny pasek górny, aby praca z zapleczem Drupala była jeszcze przyjemniejsza.
Źródło: Drupal.org
Dla osób, które pamiętają Drupala 7, zmiany te oznaczają, że znika stroma krzywa nauki interfejsu. Nowy panel jest bardziej intuicyjny – wiele czynności, które w Drupalu 7 wymagały klikania po zakamarkach menu, w Drupalu 11 jest dostępnych pod ręką, często z poziomu jednego ekranu. Przykładowo ekran dodawania treści czy konfiguracji widoków jest czytelniejszy i nie wymaga tyle przewijania.
Na uwagę zasługuje również fakt, że Drupal 11 usuwa z rdzenia przestarzałe moduły obsługi interfejsu, takie jak dawne Overlay czy Shortcut (szybkie skróty). Zostały one zastąpione nowymi, lepszymi rozwiązaniami lub całkowicie usunięte, aby odchudzić rdzeń.
Tworzenie treści i stron
Drupal 7 w swojej domyślnej instalacji był dość surowy dla redaktorów treści. Brak edytora WYSIWYG w rdzeniu oznaczał, że dodając artykuł mieli oni zwykłe pole tekstowe, bez formatowania. Aby wstawić pogrubienie czy link, trzeba było doinstalować moduł edytora (np. CKEditor). Zarządzanie obrazkami i multimediami także wymagało dodatkowych wtyczek. Tworzenie bardziej złożonych układów stron (np. stron startowych z blokami, kolumnami, banerami) wymagało skorzystania z modułów typu Panels czy Display Suite lub pisania kodu szablonów PHP.
W Drupalu 11 opisane wyżej ograniczenia to przeszłość. Teraz system od razu po instalacji dysponuje wygodnymi narzędziami dla edytorów i marketerów. Poniżej opisujemy najważniejsze z nich.
Wbudowany edytor tekstu (WYSIWYG)
Drupal 11 korzysta z najnowszej wersji CKEditor 5 jako edytora treści w wersji Core. Oznacza to, że dodając lub edytując stronę mamy do dyspozycji pełny pasek narzędzi do formatowania tekstu, wstawiania linków, list, tabel, a nawet osadzania multimediów.
CKEditor 5 jest nowoczesny i przyjazny w obsłudze, oferuje m.in. pływające panele podpowiedzi (np. do edycji tekstu alternatywnego obrazków) i możliwość cofnij/ponów (undo/redo) niczym w edytorze tekstowym. Dla porównania w Drupalu 7 takie funkcje wymagały ręcznej konfiguracji dodatkowych modułów. Teraz są dostępne od razu i stale rozwijane - CKEditor 5 będzie dalej aktualizowany w kolejnych wydaniach Drupala.
Zarządzanie mediami w rdzeniu
W Drupalu 7 dodanie obrazka do treści wymagało użycia modułów typu Image lub Media. Drupal 8 i nowsze wersje wprowadziły system mediów do rdzenia. Natomiast Drupal 11 oferuje dopracowaną bibliotekę mediów, gdzie można przesyłać obrazy, pliki PDF, wideo itp., a następnie wielokrotnie wykorzystywać je w różnych miejscach serwisu. Edytor ma przycisk „Dodaj media", który pozwala wstawić obrazek lub film z biblioteki do treści jednym kliknięciem. Media obsługują także responsywne obrazy – różne wersje obrazka dla różnych rozdzielczości ekranu, co poprawia wydajność na urządzeniach mobilnych. To ogromne usprawnienie względem Drupala 7, gdzie responsywność i wielkości obrazków trzeba było konfigurować ręcznie.
Layout Builder – wizualne budowanie układu strony
Tworzenie złożonych landing page’y czy stron startowych w Drupalu 7 zazwyczaj wiązało się z użyciem modułu Panels lub pisaniem własnych szablonów. W Drupalu 11 natomiast dostępny jest Layout Builder, jako część rdzenia, który umożliwia tworzenie strony metodą „przeciągnij i upuść". Możemy dodawać sekcje, kolumny i bloki (np. tekst, obraz, widok listy treści) za pomocą interfejsu, bez potrzeby kodowania. Layout Builder jest zintegrowany z systemem bloków – każdy fragment treści może być blokiem możliwym do ponownego użycia. Co ważne Layout Builder wspiera od razu układy responsywne, więc strony zbudowane w ten sposób wyglądają dobrze na także na urządzeniach mobilnych.
Workflows i moderacja treści
Drupal 7 oferował podstawowy mechanizm publikacja/szablon, a rozbudowane workflow (np. dodanie akceptacji przez redaktora) wymagało modułów contribowych. W Drupal 8 i w kolejnych wersjach w rdzeniu pojawiły się moduły Workflows i Content Moderation, które Drupal 11 ma już w dojrzałej formie. Dzięki tym narzędziom można definiować wiele statusów publikacji (np. Szkic, Do recenzji, Opublikowany) i reguły przejścia między nimi oraz przypisywać uprawnienia do zatwierdzania treści określonym rolom. Drupal 11 rozszerzył te możliwości także na taksonomie – terminy słownikowe również mogą mieć własne wersje i stany publikacji. W efekcie większe zespoły mogą prowadzić rozbudowany proces redakcyjny w rdzeniu Drupala, bez konieczności instalowania dodatkowych wtyczek.
Wielojęzyczność od razu po instalacji
W Drupalu 7 strona wielojęzyczna wymagała szeregu modułów (Locale, Content Translation, Internationalization i innych). Współczesny Drupal ma wbudowaną wielojęzyczność. Już od Drupala 8 rdzeń zawiera komplet modułów do obsługi wielu języków: tłumaczenia interfejsu, tłumaczenia zawartości, oddzielne ścieżki URL dla języków itp. Drupal 11 również to zapewnia – konfiguracja strony wielojęzycznej jest prosta i wykonywana podczas instalacji lub w panelu konfiguracyjnym. Translacja treści jest spójna i zintegrowana z workflow (można np. ustawić, że opublikowanie tłumaczenia wymaga akceptacji).
Wszystkie te udogodnienia sprawiają, że praca z Drupalem 11 jest nieporównanie przyjemniejsza dla redaktora lub content designera niż w czasach Drupala 7. System jest przyjazny również dla mniej technicznych użytkowników – interfejs jest intuicyjny, a narzędzia pozwalają osiągnąć wiele bez pisania kodu czy zagłębiania się w dokumentację.
Drupal 7 vs Drupal 11 - podsumowanie
Drupal 11 to nowoczesne oprogramowanie, które pod wieloma względami nie przypomina już starego Drupala 7. Przez lata system ten nadgonił (a w niektórych obszarach nawet przegonił) konkurencyjne platformy – zachowując swoje tradycyjne zalety: elastyczność, skalowalność, bezpieczeństwo. Stał się jednocześnie bardziej przyjazny, wydajny i bogaty funkcjonalnie. Dla deweloperów oznacza to pracę na aktualnym stacku technologicznym (OOP, Symfony, Composer), a dla użytkowników końcowych – lepsze doświadczenie edycyjne i administracyjne. Nowe funkcje pokazują że Drupal potrafi się zaadaptować do wymagań współczesnego web developmentu i oczekiwań nietechnicznych użytkowników.
Jeśli ostatni raz miałeś styczność z Drupalem w wersji 7, to miej świadomość, że czeka Cię miłe zaskoczenie. Zamiast żmudnie dodawać moduły i pisać własne rozwiązania, wiele rzeczy dostaniesz w Drupalu 11 od razu po instalacji. Tworzenie strony przypomina teraz bardziej składanie klocków niż programowanie od podstaw. Jednocześnie – gdy zajdzie taka potrzeba – Drupal 11 nadal pozwala nurkować głęboko w kod, tworzyć własne moduły i dopasowywać wszystko do specyficznych wymagań. To wciąż ten solidny, wszechstronny Drupal, ale w nowoczesnej odsłonie.
Na koniec warto podkreślić, że teraz jest doskonały moment, by dać Drupalowi drugą szansę. Wsparcie dla Drupal 7 definitywnie się skończyło, a Drupal 11 oferuje wszystko, czego można oczekiwać od współczesnego CMS-a (i więcej). Społeczność Drupala jest bardzo aktywna – otrzymujesz dostęp do tysięcy gotowych modułów i motywów, regularnych aktualizacji oraz wsparcia na forach.
Drupal 11 to połączenie nowoczesności z solidnymi podstawami, dzięki czemu możesz budować zaawansowane i bezpieczne aplikacje webowe dopasowane do swoich potrzeb. Jeżeli kiedyś tworzyłeś strony na Drupal 6/7, przekonaj się sam – Drupal 11 Cię pozytywnie zaskoczy. Jeśli natomiast potrzebujesz wsparcia w migracji z Drupala 7 do Drupala 11, nasz doświadczony zespół programistów chętnie ją dla Ciebie przeprowadzi, a także przeszkoli z możliwości nowego systemu.
